Badania alergiczne z krwi – badania podstawowe, panele, alergeny

Badania alergiczne z krwi, poza testami skórnymi i prowokacyjnymi to niezbędne badania wykorzystywane w diagnostyce alergii. Testy z krwi stają się coraz bardziej popularne ze względu na możliwość badania bardzo dużej ilości alergenów, brak konieczności stosowania diety czy odstawiania leków.

Podstawowe badanie krwi w diagnostyce alergii – badanie IgE polega na oznaczeniu całkowitego poziomu przeciwciał IgE, który podnosi się w wyniku uczulenia. Następnie wykonuje się badania alergenowo swoistych IgE, przeważnie w formie paneli alergologicznych, np. badanie alergenów pokarmowych. Dowiedz się jak wygląda diagnostyka alergii za pomocą badań wykonywanych z krwi.

Aby dobrać odpowiedni schemat rozpoznania alergii, konieczne jest zebranie informacji o objawach i dolegliwościach jakie odczuwamy. Ponieważ alergenów jest bardzo dużo, ustalenie okoliczności występowania objawów (np. ból brzucha po posiłkach) pomoże nam uniknąć „szukania igły w stogu siana”. Dopiero na tej podstawie powinno się rozpocząć wykonywanie badań.

Jak wygląda diagnostyka alergii za pomocą badań krwi?

Badania alergiczne z krwi (tzw. testy serologiczne) dzielą się na dwa etapy:

• badanie całkowitego IgE
• badanie alergenowo swoistych IgE – alergeny osobno lub w panelach

Zaletą testów serologicznych jest to, że pacjent nie musi mieć kontaktu z alergenem, który jest dla niego potencjalnie groźny. Badania na alergię z krwi są również bezpieczniejsze w przypadku podejrzenia alergii u dzieci.

Należy jednak pamiętać, że ilość przeciwciał IgE w krwi jest związana również z wiekiem, dlatego najczęściej nie zaleca się badań z krwi u dzieci poniżej 5 roku życia.

1. Podstawowe badanie krwi w alergii – badanie przeciwciał IgE

Przeciwciała IgE są to cząsteczki, które powstają podczas trwającego w organizmie procesu alergicznego. Za rozpoczęcie produkcji przeciwciał odpowiedzialne są wnikające do organizmu alergeny, np. orzechy czy mleko. Wysoki poziom przeciwciał IgE w krwi wskazuje na proces alergiczny, gdy jego stężenie przekracza 100 IU/ml.

Podstawowe badanie IgE można wykonać w laboratorium medycznym lub za pomocą szybkiego testu diagnostycznego na alergię z apteki – jak to działa?

2. Badanie alergenów – panele alergiczne

Jeśli podstawowe badanie wykaże, że poziom przeciwciał IgE jest zbyt wysoki (powyżej normy: 100 IU/ml) możemy zacząć szukać „konkretnego” winowajcy, wywołującego objawy alergii.

Każdy alergen powoduje powstanie swoistych dla siebie przeciwciał klasy IgE. Swoiste, czyli przypisane do alergenu przeciwciała IgE pozwalają ustalić jaki konkretny alergen lub grupa alergenów są odpowiedzialne za wystąpienie objawów.

W zależności od drogi wchłaniania obserwujemy różne symptomy alergii – jest to bardzo cenna wskazówka przy wyborze panelu badań. Jeżeli po jedzeniu odczuwasz wzdęcia, ból brzucha lub masz biegunkę – warto wykonać badania na alergeny pokarmowe.

Co dokładnie mnie uczula?

W laboratorium można wykonać oznaczenie pojedynczego alergenu lub tzw. panele alergologiczne. Panele pozwalają na sprawdzenie za jednym razem nawet wielu alergenów.

Panele alergiczne – alergeny pokarmowe

Obejmują alergeny zawarte w pożywieniu. Jest to jeden z najczęściej występujących typów uczulenia. W skład panelu wchodzi uczulenie wywołane przez np. orzechy ziemne, laskowe, awokado, banan, mix owoców (cytryna, limonka, pomarańcza, mandarynka), białko jaja kurzego, soja, seler, krewetki, małże, dorsz, ryż czy kazeina.

Panele alergiczne – alergeny wziewne

Obejmują alergeny wnikające poprzez drogi oddechowe. W skład panelu wchodzi uczulenie wywołane przez alergeny obecne w powietrzy np. liczne pyłki drzew, kwiatów i traw, naskórek zwierząt – kota, psa, konia, grzyby (np. Aspergillus fumigatus) czy roztocza kurzu domowego.

6 powodów dlaczego badania na alergię z krwi są lepsze niż testy skórne

1. Brak konieczności odstawienia leków antyhistaminowych – pacjent nie musi odstawiać leków łagodzących objawy alergiczne. Natomiast w przypadku testów skórnych bezwzględnie należy odstawić leki

2. Bezpieczne dla kobiet w ciąży – nie ma przeciwskazań do wykonania badań z krwi u kobiet w ciąży oraz ryzyka zagrożenia zdrowia dziecka. Natomiast, możliwość wystąpienia silnej reakcji alergicznej w przypadku testów skórnych powoduje, że takie testy wykonuje się jedynie w nielicznych przypadkach wśród ciężarnych

3. Odpowiednie dla pacjentów z chorobami skóry – wystąpienie zmian skórnych, takich jak np. atopowe zapalenie skóry, zmiany zapalne czy egzemy są przeciwskazaniem do wykonania standardowych testów na skórze, co nie dotyczy testów z krwi

5. Większy komfort badania – testy z krwi nie wymagają licznych nakłuć naskórka oraz nie powodują odczynu alergicznego. Ma to szczególne znaczenie wśród dzieci

6. Bez ryzyka reakcji anafilaktycznej – badanie na alergię z krwi nie wymaga kontaktu z alergenem. Nie ma więc zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta w przypadku silnych alergenów (np. jady owadów błonkoskrzydłych – pszczoły, osy) mogących wywołać wstrząs anafilaktyczny

Jak się przygotować do badań alergicznych z krwi?

Na szczęście badania tego tupu nie wymagają specjalnego przygotowania. Nie ma konieczności wykonywania badań na czczo (posiłek spożyty nawet bezpośrednio przed badaniem nie wpływa na wynik). Nie trzeba odkładać leków przeciwhistaminowych, które bardzo często są stosowane w łagodzeniu dolegliwości związanych z alergią.

Bibliografia:

[1] Baran-Napiórkowska K. i wsp.: Trudności diagnostyczne w rozpoznawaniu chorób alergicznych, Alergia Astma Immunologia 2018, 23 (2): 79-85.
[2] Białek S, Białek-Gosk K. Udział laboratorium w rozpoznawaniu alergii. Artykuł dostępny na stronie http://www.alergia.org.pl/pacjent/ diagnostyka/laboratorium.html.
[3] Bojarska-Junak A., Mach A.: Oznaczanie alergenowo swoistych IgE, Alergia, 2013, 2, 21-25.