Białko C reaktywne – norma CRP to 0-8mg\L | Kiedy białko CRP rośnie?

Białko C reaktywne produkowane jest przez wątrobę jako reakcja organizmu na infekcję bądź stan zapalny. Norma CRP w badaniu krwi wynosi 8 mg\L. Dowiedz się, w jakich przypadkach białko CRP rośnie ponad normę. W jaki sposób wykonać samodzielnie badanie CRP oraz kiedy warto reagować.

Białko CRP jest unikalnym białkiem ostrej fazy, które zostało po raz pierwszy zidentyfikowane w 1930 r. w krwi pacjentów z przewlekłym bakteryjnym zapaleniem płuc wywołanym przez Streptococcus pneumoniae.

Produkcja białka CRP zachodzi w wątrobie pod wpływem czynników prozapalnych (m.in. cytokin). Podczas trwania stanu zapalnego układ odpornościowy uruchomia procesy obronne, które obejmują m.in. wzrost liczby leukocytów (białe krwinki) i komórek żernych oraz wzmożoną produkcję białka C reaktywnego.

Norma CRP w krwi u osób zdrowych

Z badań wynika, że 90% ludzi zdrowych ma wartość CRP na poziomie 6,6 mg/L

Norma (zakres wartości referencyjnych) dla CRP przyjęty w laboratoriach diagnostycznych mieści się w przedziale 0-8 mg/L, ponieważ uwzględnia również różnice osobnicze i stany zapalne o niewielkim nasileniu.

Norma badania CRP to 8 mg/L – po jej przekroczeniu wynik jest patologiczny

Wzrost stężenia tego białka zaczyna się już po 2 godzinach od wystąpienia urazu, infekcji czy powstania stanu zapalnego. Maksymalną wartość CRP osiąga po 24 – 48 godzinach, gdzie potrafi wzrosnąć nawet do 1000-krotnej wartości jego początkowego stężenia (0-8 mg/L).

Stężenie CRP w krwi gwałtownie rośnie w trakcie stanu zapalnego lub infekcji! Możemy je monitorować wykonując szybkie badanie krwi.

Białko C reaktywne powyżej normy – co oznacza?

1. Stan zapalny organizmu

Jak wynika z badań – stężenie powyżej 8-10 mg/L świadczy o tym, że w organizmie toczy stan zapalny. Stężenia CRP zawierające się w granicach 10-40 mg/L świadczą o średnio-ciężkim przebiegu zapalenia. Stężenia CRP powyżej 40 mg/L mogą świadczyć o wysokim prawdopodobieństwie rozwoju ciężkiego zakażenia.

Ocena stężenia CRP ma zastosowanie również podczas przebiegu chorób oraz schorzeń układu pokarmowego (Choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelit).

2. Infekcję bakteryjną bądź wirusową

Badanie CRP służy do rozpoznania podłoża infekcji. Ma to zastosowanie głownie w przypadku podjęcia decyzji o antybiotykoterapii.

Wynika to z faktu, że infekcje bakteryjne charakteryzują się silnym wzrostem wartości CRP, szczególnie w przypadku zakażeń bakteriami Gram-ujemnymi. Ponadto, w ciężkich zakażeniach o podłożu bakteryjnym (np. zapalenie oskrzeli i płuc, angina) stężenie CRP często przekracza 100 mg/L, a nawet wzrasta do wartości 1000 krotnej normy.

Natomiast w przypadku infekcji wirusowej norma CRP najczęściej nie zostaje przekroczona, a jeśli już – to nieznacznie!

3. Zakażenie dróg oddechowych

Infekcje układu oddechowego, ze względu na stałą ekspozycję dróg oddechowych na drobnoustroje środowiskowe, są częstą przyczyną zachorowań u dzieci i dorosłych.

Biorąc pod uwagę fakt, iż ponad 75% infekcji dróg oddechowych ma etiologię wirusową wykonanie „szybkiego” testu CRP jest wskazane w celu obrania właściwego kierunku terapii i uniknięcie często niepotrzebnej kuracji antybiotykiem.

4. Infekcję u dziecka

Diagnostyka osób małoletnich jest utrudniona ze względu na ograniczone możliwości uzyskania od nich pełnej informacji o dolegliwości. Pakiet badań, które wykonuje się dziecku w diagnostyce zakażeń – zarówno w opiece ambulatoryjnej, jak i szpitalnej – zawsze uwzględnia badanie CRP.

Ponadto, szybkie testy CRP dostępne w aptekach są używane przez rodziców jako pomocne narzędzie do diagnostyki podłoża zakażenia – wirus / bakteria. W przypadku infekcji wirusowej, gdzie CRP pozostaje niskie lub lekko podwyższone dzieci zazwyczaj leczy się objawowo. Natomiast wysokie CRP u dziecka najczęściej świadczy o infekcji bakteryjnej i konieczności zastosowania antybiotyku.

5. Powikłania po wizycie stomatologicznej

Stężenie CRP może być czułym wskaźnikiem infekcji zębopochodnych, powikłaniami pooperacyjnymi po ekstrakcji zęba i urazów tkanek u pacjentów stomatologicznych – wskazują z jak rozległym uszkodzeniem mamy do czynienia.

6. Miażdżycę

Według aktualnych danych, białko CRP wykazuje potencjalną użyteczność w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Białko C reaktywne jest mediatorem, który aktywnie uczestniczy w procesie powstawania blaszki miażdżycowej, a więc odgrywa rolę w patogenezie chorób układu krążenia.

Białko ostrej fazy (CRP) jest czynnikiem, który aktywnie uczestniczy w procesie powstawania blaszki miażdżycowej. Amerykańskie Towarzystwo do spraw Chorób Serca uznało CRP jako wskaźnik, który może być używany w praktyce klinicznej szczególnie w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Obok klasycznych wskaźników, takich jak Profil lipidowy (Lipidogram), zaleca się również badanie CRP i Homocysteiny.

Wykazano, iż podwyższone stężenie CRP może przyczyniać się nawet do 4-krotnego wzrostu ryzyka zawału serca u osób zdrowych!

ZOBACZ TEŻ: przyczyny, które powodują podwyższone CRP

Stężenie CRP spada po upływie 2 – 3 dni od ustąpienia zapalenia. Jeżeli obserwuje się ponowny wzrost stężenia CRP świadczy to o zaostrzeniu procesu zapalnego (np. nawrót infekcji) lub wystąpieniu powikłań po zakażeniu w innych narządach.

Badanie CRP w domu za pomocą szybkich testów diagnostycznych

Szybkie testy CRP wykonywane z krwi pozyskiwanej z nakłucia palca są powszechnie dostępne w aptekach stacjonarnych i internetowych. Przy wyborze testu warto zwrócić uwagę na wiarygodność oraz przede wszystkim – zakres stężeń w wyniku badania. Najlepiej żeby zakres był jak najszerszy, co umożliwi uzyskanie bardziej precyzyjnego wyniku i co za tym idzie trafnej diagnozy.

Najwyższej klasy szybkie testy CRP mają zakres stężeń od 8 do 100 mg/L

Domowy test CRP cechuje się prostotą wykonania oraz możliwością uzyskania wyniku w czasie rzeczywistym w ciągu 5 min. Zapewnia szybką diagnozę, co w razie konieczności umożliwia podjęcie szybkiej interwencji.

Kiedy warto reagować?

Wysoki poziom białka CRP (40-100 mg/L) lub wyższy niż 100 mg/L świadczy o infekcji bakteryjnej bądź ciężkim stanie zapalnym. W takim przypadku wskazana jest pilna konsultacja z lekarzem. Dodatni wynik testu zawsze należy interpretować w połączeniu z objawami klinicznymi. Decyzję dotyczącą sposobu leczenia zawsze powinien podejmować lekarz bądź farmaceuta. Nigdy nie lekceważ wysokiego wyniku przy badaniu białka C reaktywnego z krwi.

Bibliografia:

[1] Siudzińska A, Łobos M, Sujecki A, Paradowski M. Analiza porównawcza wyników oznaczeń laboratoryjnych biomarkerów zapalenia – wskaźnika sedymentacji krwinek czerwonych (ESR) i białka C-reaktywnego (CRP) w stanach zapalnych u pacjentów hospitalizowanych, Folia Medica Lodziensia, 2013, 40/2:207-233.
[2] Całkosiński I, Dobrzyński M, Całkosińska M, Seweryn E , Bronowicka-Szydełko A, Dzierzba K, Ceremuga I, Gamian A. Charakterystyka odczynu zapalnego, Postepy Hig Med Dosw. (online), 2009; 63: 395-408.
[3] Sapilak BJ, Szablewski E, Melon-Sapilak M, i wsp. Ocena przydatności oznaczeń białka C-reaktywnego metodami półilościową i ilościową w diagnostyce infekcji górnych dróg oddechowych. Fam Med Prim Care Rev 2012;14(3):431-433.
[4] Kopczyński P, Matthews-Kozanecka M, Flieger R. Wartość oznaczania białka C-reaktywnego w diagnostyce procesów zapalnych z uwzględnieniem stomatologii – przegląd piśmiennictwa. Nowiny Lekarskie, 2013, 82, 3, 243–245.

[5] Nowicka G. Praktyczne możliwości wykorzystania markerów stanu zapalnego w ocenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Przewodnik lekarski. 2005;2:52-55.
[6] Naskalski J. Białka ostrej fazy i odczyn zapalny. Badanie i diagnoza. 2010; 16; 25-29.
[7] Kraśnicka J, Chlabicz S, Doroszkiewicz H: Wiedza pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej w Białymstoku na temat antybiotyków stosowanych w chorobach układu oddechowego, Problemy Pielęgniarstwa 2014; 22 (1): 35–41.
[8] Korczowska I, Hrycaj P, Łącki J. Białka ostrej fazy we współczesnej diagnostyce medycznej. Postępy Nauk Medycznych s2, 2011, 3-10.