730 332 383

To może być niebezpieczny patogen…Czym jest antygen?

Antygeny to obce cząsteczki, które z chwilą pojawienia się w organizmie aktywują go do podjęcia z nimi walki – poprzez produkowanie przeciwciał. Małe przeciwciała w odpowiedzi odpornościowej zaczynają zmasowany atak na obcy i zagrażający naszemu zdrowiu antygen.

Zdarza się również, że organizm atakuje własne antygeny – prowadząc do rozwoju chorób autoimmunologicznych.

U podstawy działania układu odpornościowego znajduje się fundamentalne założenie, że każdy obcy dla organizmu antygen powoduje wytwarzanie przeciwciał odpornościowych, których celem jest eliminacja zagrożenia.

Co wiemy o antygenach?

Każdą cząsteczkę, którą rozpoznaje układ odpornościowy nazywamy antygenem. Cechą każdego antygenu jest immunogenność. Jest to zdolność do wywołania reakcji organizmu, która polega na wytwarzaniu swoistych przeciwciał (antibody generator= generator przeciwciał).

Pojęcie antygenu jest bardzo szerokie. Antygenem można nazwać całą komórkę bakteryjną lub tylko jedno z białek znajdujących się na powierzchni bakterii.

Antygenami, które wywołują reakcję naszego organizmu są głównie:

  • Bakterie
  • Wirusy
  • Pierwotniaki
  • Grzyby
  • Alergeny

Autoantygen, czyli cząsteczka „własna”

Antygen autogeniczny (autoantygen) to cząsteczka, które występuje w prawidłowych tkankach organizmu człowieka. Przykładem, mogą być antygeny znajdujące się na krwinkach czerwonych, które odpowiadają za układ ABO – czyli grupy krwi. Jeżeli organizm działa prawidłowo, autoantygeny nie powodują odpowiedzi układu odpornościowego. Jest to tak zawana autotolerancja.

Czy organizm może „atakować” własne antygeny?

Tak, zdarza się jednak, że układ odpornościowy zaczyna atakować własne komórki i tkanki. Mówimy wtedy o autoagresji – która jest przyczyną chorób autoimmunologicznych. Jest to duża grupa chorób, wśród których znajdują się m.in. przewlekłe stany zapalne jelit, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy czy celiakia.

Alergeny to antygeny, które powodują reakcję alergiczną

Alergenem może być szereg cząsteczek takich jak leki, składniki pokarmowe (np. białko, kazeina, gluten, orzechy), pyłki traw i drzew, jady owadów (szczególnie błonkoskrzydłych – osa czy pszczoła), roztocza, czy naskórek zwierząt domowych.

Antygeny mogą wywołać alergię IgE-zależną (z wytworzeniem przeciwciał klasy IgE, jest to reakcja natychmiastowa) lub IgG-zależną (wytworzeniem przeciwciał klasy IgG, jest to tzw. reakcja opóźniona). Alergeny mogą przedostawać się do organizmu drogą pokarmową, wziewną lub przez bezpośredni kontakt np. ze skórą (alergeny kontaktowe).

Co ma wpływ na przedostawanie się alergenów do organizmu?

Coraz częściej jako przyczynę występowania alergii pokarmowych, szczególnie u dzieci wskazuje się zaburzenie mikroflory jelit. Nasze bakterie jelitowe zabezpieczają organizm (uszczelniają barierę jelitową) przed przedostawaniem się obcych substancji do krwi, gdzie powodują one odpowiedź immunologiczną.

ZOBACZ TEŻ: rola mikroflory w alergii

Sposób na walkę z infekcją – czym są przeciwciała?

Organizm człowieka jest stale narażony, zarówno na wiele czynników środowiskowych, jak również na kontakt z antygenami drobnoustrojów – głównie bakteriami i wirusami. Konsekwencją tego ataku jest aktywacja 2 podstawowych mechanizmów obronnych

1. Typu komórkowego (wykorzystanie komórek żernych np. makrofagów)

2. Humoralnego (produkcja przeciwciał)

Przeciwciała (immunoglobuliny) są produkowane przez limfocyty B oraz ich komórki potomne tzw. plazmocyty. Rolą przeciwciał jest rozpoznawanie patogenów i uruchamianie szeregu reakcji, które mają doprowadzić do zniszczenia obcego antygenu.

ZOBACZ TEŻ: czym są przeciwciała