Jak przygotować się do badań krwi? Zalecenia i ich wpływ na wynik

Przygotowanie do badań krwi zazwyczaj nie wymaga restrykcyjnego postępowania. Należy jednak przestrzegać kilku podstawowych zasad, takich jak pobranie próbki krwi w godzinach porannych. Do wykonania większości badań krwi, takich jak morfologia, lipidogram, glukoza (cukier) czy próby wątrobowe – pacjent musi stawić się w punkcie pobrań, będąc na czczo. Poznaj zalecenia przed pobraniem krwi, czego unikać i co może wpłynąć na wynik badania.

Warto pamiętać, że przyczyną wyników odbiegających od normy może być nieodpowiednie przygotowanie do badań krwi. Nie należy bagatelizować wpływu niektórych czynników, które mogą istotnie wpłynąć na wynik i tym samym ocenę stanu zdrowia.

Przygotowanie do badań krwi – zalecenia

1. Udaj się na pobranie kwi rano

Krew do badania należy pobrać w godzinach porannych (najlepiej od 7:00 do 10:00).

2. Powinieneś być na czczo

Najlepiej po 12 godzinach od ostatniego posiłku. Zaleca się, aby w dniu poprzedzającym badanie pacjent przyjął ostatni, lekki posiłek najpóźniej o godz. 18:00.

3. Nie zmieniaj nagle diety

Nie stosuj zmian w swojej diecie, odżywiaj się normalnie – jak dotychczas. Unikaj głodówek oraz przejadania się.

Jaki wpływ ma nie stosowanie się do zaleceń dietetycznych na wynik badań krwi?

• wzrost stężenia ↑ glukozy (węglowodanów),
• wzrost stężenia ↑ Na+ (Sód), przy dużej podaży soli
• to samo tyczy się cholesterolu całkowitego, LDL, HDL, triglicerydów przy diecie bogatej w tłuszcze

4. Idź na badanie wypoczęty, unikaj wysiłku fizycznego

Udaj się na pobranie krwi będąc wypoczętym, po przespanej nocy. Pobudzenie emocjonalne czy wysiłek fizyczny mogą powodować zmiany w krwi i wpływać na wyniki niektórych badań bądź parametrów.

Co może spowodować wysiłek fizyczny przed pobraniem krwi?

• spadek ↓ stężenia glukozy
• wzrost ↑ stężenia białka całkowitego, katecholamin, kortyzolu
• wzrost ↑ o 10-40% transaminaz ALT i AST, immunoglobulin, kreatyniny, żelaza

5. Odstaw leki, zioła i suplementy diety

W miarę możliwości odstaw leki, zioła oraz suplementy. Jeżeli długotrwale przyjmujesz leki, w miarę możliwości przyjmij je po pobraniu krwi, sprawę skonsultuj najpierw z lekarzem.

6. Nie spożywaj alkoholu, nie pal papierosów

Dodatkowo wyklucz wszelkie używki. Nie stosowanie się do tych zaleceń może spowodować:

• wzrost ↑ stężenia triglicerydów, GGTP, MCV (w morfologii) po spożyciu alkoholu
• wzrost ↑ stężenia markera nowotworowego CEA w przypadku palenia papierosów

7. Dbaj o odpowiednie nawodnienie

Zaleca się, aby na ok. 30 min. przed badaniem wypić szklankę wody w celu nawodnienia organizmu.

8. Odpoczynek, spokój

Przed pobraniem krwi odpocznij 15 min w pozycji siedzącej.

Co może powodować zmiana pozycji ciała z siedzącej na stojącą przed pobraniem krwi?

• wzrost ↑ o 10-15% stężenia białka całkowitego, Ca2+, liczby erytrocytów
• wzrost ↑ o 5-10% ALT, albuminy, cholesterolu, immunoglobulin

9. Nie wykonuj badań w trakcie miesiączki

10. Nie wykonuj diagnostyki fizykalnej

Niektóre zabiegi mogą wpływać na wyniki badań:

• wzrost ↑ poziomu prolaktyny – badanie sutków, stosunek płciowy
• wzrost ↑ CK, mioglobiny – zastrzyki domięśniowe

Lista badań refundowanych przez NFZ w 2019 roku

Dlaczego ważne jest pobranie krwi rano?

Wiele z substancji regulujących pracę organizmu (białka, hormony) mają dobowy rytm wydzielania. Parametry takie jak TSH, ACTH, parathormon, kortyzol, prolaktyna czy żelazo mogą zmieniać się wraz z porą dnia lub nocy. Przykładem może być stężenie kortyzolu lub hormonu wzrostu, których stężenie jest 2 razy wyższe rano niż w nocy lub stężenie aldosteronu, które jest najniższe po południu.

Jakich badań nie trzeba wykonywać na czczo?

Krew do niektórych badań może być pobierana w dowolnej porze dnia, również po spożyciu posiłku.

Nie trzeba być na czczo, aby wykonać badania krwi, takie jak:

• poziom hormonów (poza prolaktyną, hormonem wzrostu, kortyzolem)
• badania w kierunku infekcji, np. badanie na helicobacter, CMV, kiła czy borelioza)
• ocena stężenia hemoglobiny glikowanej HbA1c
• markery nowotworowe np. PSA, AFP
• ASO, immunoglobuliny, białko CRP
• oznaczenie grupy krwi i alloprzeciwciał
• antygeny HBs, HCV, HIV
• monitorowanie poziomów INR (badanie PT)

Badanie hormonów, a cykl miesiączkowy u kobiet

Jeżeli przygotowujesz się do badania krwi w celu diagnostyki hormonów płciowych – ważne jest, aby na badanie udać się w odpowiedniej fazie cyklu miesiączkowego, ściśle według wskazań lekarza. Oznaczenie hormonów w przypadkowym dniu spowoduje błędną interpretację wyniku.

Wykonałeś badania krwi? Chcesz wiedzieć jak interpretować wynik oraz jakie informacje powinny się na nim znaleźć?

ZOBACZ TEŻ: jak odczytać wyniki badań krwi

Bibliografia:

[1] Kościelniak B., Kowalczyk P, Manda A., Sztefko K., Tomasik P.: Wpływ czynników przedanalitycznych na wynik badania morfologii krwi, Diagn Lab 2015; 51(4): 271-276.