730 332 383

Objawy boreliozy – czemu tak trudno rozpoznać boreliozę?

Objawy boreliozy zleżą od czasu trwania infekcji. Wczesne objawy takie jak gorączka, osłabienie, bóle mięśni czy zmiany skórne – mogą pojawić się w ciągu pierwszych tygodni od ukąszenia. Jeżeli borelioza nie zostanie rozpoznana, rozwija się i przyjmuje postać przewlekłą. Objawy w przewlekłej boreliozie są zależne od miejsca lokalizacji infekcji, dlatego mogą dotyczyć zmian w stawach, układzie nerwowym czy sercu.

Jak atakuje borelioza i kiedy pojawiają się pierwsze objawy zakażenia?

Podczas ukąszenia krętki Borrelia, znajdujące się w kleszczu mogą przedostawać się przez skórę. Wniknięcie do naszego organizmu powoduje, że bakterie rozpoczynają inwazję lokalną (w miejscu ukąszenia) oraz mogą przedostać się do różnych narządów za pośrednictwem krwi.

Borelioza to podstępna infekcja, która ma bardzo różnorodny obraz kliniczny:

  1. Może mieć przebieg bezobjawowy, co zdecydowanie utrudnia diagnostykę
  2. Często daje tylko objawy skórne (np. odczyn po kleszczu zwany rumieniem wędrującym, wysypki, zmiany skórne)
  3. Może ujawniać się w postaci rozsianej, czyli z zajęciem dużej liczby narządów i tkanek

Pierwsze symptomy choroby mogą pojawiać się już po 3 dniach od kontaktu z kleszczem. Jednak zazwyczaj zmiany obserwuje się po okresie 1-4 tygodni od zakażenia.

Borelioza objawy występujące w 3 fazach zakażenia

1. PIERWSZA FAZA INFEKCJI (tzw. wczesna zlokalizowana)

Trwa średnio od 3 do 40 dni od ukąszenia przez zakażonego kleszcza. Najbardziej charakterystycznym objawem tej fazy infekcji jest nietypowa zmiana skórna zwana „rumieniem wędrującym”.

Borelioza objawy skórne

  • rumień po kleszczu pojawia się zwykle po 1–3 tygodniach, maksymalne do 3 miesięcy od ukąszenia

borelioza objawy skórne

  • rumień ma początkowo formę plamy, która szybko rozszerza się obwodowo z utworzeniem centralnego przejaśnienia
  • o rozpoznaniu można mówić, gdy zmiana powiększa się i w ciągu kilku dni przekroczy średnicę 5 cm (jeżeli pacjent nie stosował antybioty­ków).

PAMIĘTAJ! rumień pojawia się nie wcześniej niż 3 dni po ukąszeniu.

Jest to ważne, ponieważ rumień alergiczny lub zamiana po ukąszeniu innego owada pojawia się w ciągu 1-3 dni i nie utrzymuje się na skórze zbyt długo.

UWAGA! Borelioza objawy skórne, a alergia…
Odczyn po kleszczu może być wynikiem procesu alergicznego oraz stanu zapalnego powstającego w wyniku przedostania się różnych substancji (alergenów) wraz ze śliną kleszcza.

Rumień wędrujący wystarczy do rozpoznania boreliozy. W tym przypadku nie jest konieczne wykonywania badań serologicznych (z krwi) w celu potwierdzenia rozpoznania boreliozy.

Niestety rumień, mimo że jest najbardziej charakterystycznym objawem wczesnej boreliozy występuje niezwykle rzadko. Szacuje się, że tylko u 2-5% zarażonych.

Na początku infekcji możesz również obserwować szereg niespecyficznych dolegliwości (borelioza objawy niespecyficzne):

  • gorączka
  • osłabienie
  • bóle głowy
  • zapalenie spojówek
  • bóle stawowo-mięśniowe
  • dreszcze

borelioza objawy mylone z przeziębieniemCzęsto mylnie przypisywanym grypie, przeziębieniu lub ogólnemu osłabieniu organizmu. Dlatego ważne jest, aby nie pomylić objawów wczesnej boreliozy z przeziębieniem lub grypą.

2. DRUGA FAZA INFEKCJI (tzw. wczesna rozsiana)

Rozwija się po kilku tygodniach lub miesiącach od zakażenia. Faza rozsiana związana jest z transportem bakterii z krwią i limfą do różnych narządów organizmu – stawów, serca czy układu nerwowego.

3. TRZECIA FAZA INFEKCJI (późna, przewlekła)

Stanowi przetrwałe zakażenie, które rozwija się w okresie od roku do kilku lat od zakażenia.

Jakie są objawy boreliozy w drugiej i trzeciej fazie infekcji?

Borelioza nie przebiega zawsze jednakowo, może przyjmować różne postacie. Zależy to od miejsca umiejscowienia się bakterii w organizmie.

Zwróć szczególną uwagę na niepokojące objawy ze strony stawów, serca czy układu nerwowego:

1. Postać stawowa – gdy bakterie umiejscowią się w stawach.

  • bóle kostno-stawowe, obrzęki i uczucie ocieplenia stawu występują asymetrycznie (np. tylko jedno kolano)
  • ból można odczuwać w jednym lub kilku stawach naraz
  • bóle nie są systematyczne, mają zmienny przebieg i powracają nieregularnie. Najczęściej boreliozę obserwuje się w dużych stawach kończyn np. łokciach czy kolanach.

2. Postać kardiologiczna – jest spowodowana zajęciem przez krętki mięśnia sercowego.

  • odczuwanie duszności
  • występowanie omdleń
  • zmniejszona tolerancja wysiłkowa, szybkie przemęczanie się
  • zawroty głowy
  • bóle zamostkowe
  • uczucie kołatania serca

3. Postać neurologiczna tzw. neuroborelioza – w przypadku niezdiagnozowanej choroby może rozwijać się latami, prowadząc do ciężkich zmian w układzie nerwowym.

  • bóle głowy
  • zaburzenia świadomości
  • napady drgawkowe
  • niedowład kończyn dolnych i górnych
  • zaburzeniami mikcji (np. nietrzymanie moczu)
  • zaburzenie koordynacji ruchowej.

Należy pamiętać, że objawy po ukąszeniu kleszcza mogą mieć charakter napadowy. Również częstotliwość i ich nasilenie mogą być zmienne.

A co, jeśli nie wiem, czy ukąsił mnie kleszcz lub po ukąszeniu nie pojawiły się żadne objawy boreliozy? Czy to znaczy, że nie mam powodu do zmartwień? 

Niestety nie. Wiele osób zaprzecza, że kiedykolwiek zostało ukąszone przez kleszcza, a często z powodu małego rozmiaru pajęczaka – po prostu nie zauważamy ukąszenia. Brak objawów lub ich przegapienie skutkuje nierozpoznaniem infekcji i co za tym idzie, również brakiem antybiotykoterapii.

Skutecznym sposobem wykrywania infekcji są badania na boreliozę z krwi. Można je wykonać w laboratorium medycznym prywatnie lub zbadać się samodzielnie za pomocą domowego testu na boreliozę dostępnego w aptekach. Test wykrywa przeciwciała w klasie IgM w krwi pacjenta – wykonuje się go samodzielnie po 6 tygodniach od momentu ukąszenia kleszcza (wykrywanie wczesnej boreliozy).

Jeżeli miałeś niedawno kontakt z kleszczem lub byłeś narażony na szczególną ekspozycję (wycieczki leśne, dużo czasu na łonie natury) i nie wiesz, czy nie przegapiłeś momentu ukąszenia – zrób badania na boreliozę.

Bibliografia:

[1] Zajkowska J., Dunaj J.: Borelioza z Lyme. Diagnostyka laboratoryjna, trudności i wyzwania, Forum zakażeń, 2013, 4.
[2] Smoleńska Ż., Matyjasek A., Zdrojewski Z.: Borelioza — najnowsze rekomendacje w diagnostyce i leczeniu, Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 2, 58–64.
[3] Krzyczmanik D., Sińczuk-Walczak H., Wittczak T., Cyran A., Pałczyński D., Walusiak-Skorupa J. Borelioza w praktyce Lekarza Medycyny Pracy. Med. Pr. 2012; 63: 483–492.
[4] Nammous A., Zubacki D., Dobrzycki I. Skórne postacie boreliozy z Lyme. Przegląd Lekarski 2006; 63: 227–230.