CRP w rozpoznaniu infekcji wirusowych – przeziębienie, katar, grypa

Poziom CRP przy infekcjach wirusowych, takich jak przeziębienie, wirusowe zapalenie gardła, katar – najczęściej jest w normie (0-8 mg/L) lub nie przekracza 40. Niski wynik CRP wskazuje, że w walce z chorobą wystarczy wspomaganie układu odpornościowego. Stosowanie antybiotyków w tym wypadku nie pomaga w walce z chorobą i nie pozostaje obojętne dla zdrowia!

Przeziębienie, katar, infekcje układu oddechowego czy zapalenie gardła stanowią najczęstszą przyczynę wizyt u lekarza rodzinnego. Bardzo ważne jest ustalenie z jaką infekcją mamy do czynienia – wirusową czy bakteryjną. W zależności od typu infekcji dobierane jest odpowiednie leczenie.

Antybiotyki zwalczają jedynie bakterie, nie działają na wirusy. Istnieje również możliwość nadkażeń bakteryjnych jako powikłań po niedoleczonych infekcjach wirusowych.

90% chorób, z którymi udajemy się do przychodni rodzinnej, takich jak jak: przeziębienie, grypa, dolegliwości układu oddechowego są spowodowane wirusami, na które antybiotyki nie działają.

Top 3 infekcji, które „łapiemy” przy osłabieniu odporności

1. Przeziębienie

Objawy przeziębienia:

• wodnisty katar – zapchany nos
• kichanie
• kaszel, utrzymujący się nawet do 2-3 tygodni
• ból gardła, drapanie w gardle, chrypka
• uczucie rozbicia i bóle głowy
• czasami podwyższona temperatura, która utrzymuje się maksymalnie do 3 dni

CRP w przeziębieniu pozostaje najczęściej w normie (0-8 mg/L) lub jest lekko podniesione (do 40 mg/L). Za objawy przeziębienia odpowiedzialne są wirusy, których zidentyfikowano ponad 200! Leczenie przeziębienia ogranicza się do postępowania objawowego, w żadnym wypadku nie stosujemy antybiotyku!

2. Grypa

Objawy grypy:

• ból głowy oraz mięśni pleców i nóg
• wysoka gorączka – nawet do 40^oC
• suchy kaszel
• katar i ogólne osłabienie

U niemowląt i dzieci dodatkowo może wystepować:

• senność – u dzieci poniżej 4 roku życia w około 50% przypadków
• apatia, niechęć do jedzenia
• objawy układu pokarmowego: wymioty, nudności czy biegunka

Grypa zazwyczaj przebiega stosunkowo łagodnie, ale w określonych grupach pacjentów, zwłaszcza po 65 roku życia może powodować komplikacje. Poziom CRP w przypadku grypy najczęściej nie wzrasta powyżej normy (0-8 mg/L). Ponadto, grypy nie należy leczyć antybiotykiem! Ustępuje po ok. jednym tygodniu.

3. Zapalenie gardła i migdałków

Ponad 70% (do 90%) zapaleń gardła wywoływanych jest przez wirusy.

Objawy zapalenia gardła:

• przekrwienie oraz obrzęk błony śluzowej gardła
• powiększenie migdałków
• powiększenie węzłów chłonnych szyi
• wydzielina ropna

CRP zmienia się w zależności od przyczyny infekcji gardła. Jeżeli powodem powstania zapalania gardła jest wirus (np. mononukleoza zakaźna) – CRP pozostaje w normie lub najczęściej nie przekracza 40.

Natomiast w przypadku infekcji bakteryjnej gardła (np. paciorkowcami) – CRP zazwyczaj jest wysokie i przekracza 40.

ZOBACZ TEŻ: angina czy mononukleoza?

Czy po samych objawach rozpoznam przeziębienie i grypę?

Niestety objawy takie jak: ból gardła, obrzmienie migdałków podniebiennych, osłabienie, dreszcze, gorączka, kaszel czy katar – zarówno w przypadku zakażeń wirusowych, jak i bakteryjnych są bardzo podobne. Nie sposób więc odróżnić typu infekcji wyłącznie po objawach. Również gorączka może się pojawić zarówno przy infekcji bakteryjnej, jak i wirusowej.

Poziom CRP w przeziębieniu i grypie

Podczas chorób wirusowych, takich jak przeziębienie i grypa CRP jest w normie (poniżej 8 mg/L). Wyższy wynik CRP (powyżej 40 mg/L) lub wysoki (100 mg/L) i utrzymująca się gorączka przemawiają za rozwojem infekcji bakteryjnej. Wskaźnik CRP jest pomocny w rozpoznaniu rodzaju infekcji i co za tym idzie podjęciem „wycelowanych” działań leczniczych.

Skuteczne leczenie chorób z objawami typowymi dla przeziębienia i grypy powinno odbywać się po wykonaniu testu CRP.

Przeprowadzane przed wizytą u lekarza tzw. szybkie testy CRP dostępne w aptekach pozwalają w ciągu kilku minut samodzielnie określić poziom CRP,  który dla zakażeń:

• wirusowych – jest w normie (poniżej 8 mg/L) lub niski, rzadko przekracza 40 mg/L
• bakteryjnych – jest wysoki, przekracza 40 mg/L, a w ciężkich infekcjach przekracza nawet 100 mg/L

Jeśli zależy Ci na skutecznym rozpoznaniu infekcji, przed podjęciem leczenia – wykonaj badanie CRP.

Najgroźniejsze powikłania po grypie

Najczęściej powikłania po grypie dotyczą układu oddechowego (powikłania płucne), lecz mogą również dotyczyć innych układów (powikłania pozapłucne).

Powikłania płucne po grypie to:

• pierwotne zapalenie płuc wywołane przez wirusa grypy (tzw. wirusowe zapalenie płuc)
• wtórne bakteryjne zapalenie płuc
• nadkażenie płuc patogenem atypowym
• zaostrzenie przewlekłych chorób płuc (astmy oskrzelowej lub POChP)
• niewydolność oddechowa i zespół ARDS (zespół ostrej niewydolności oddechowej)

Pozapłucne powikłania, dotyczą:

• serca – zapalenie osierdzia i zapalenie mięśnia sercowego
• mięśni – zapalenie mięśni i rabdomioliza (masywny rozpad mięśni poprzecznie prążkowanych)
• układu nerwowego – encefalopatia, zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Powikłania grypy – kogo najczęściej dotyczą?

W grupie ryzyka wystąpienia powikłań grypy są:

• dzieci poniżej 5 roku życia (szczególnie dzieci młodsze niż 2 latki)
• osoby w podeszłym wieku, powyżej 65 roku życia
• kobiety w ciąży
• pacjenci mający inne schorzenia lub chorujący przewlekle (astma, mukowiscydoza, niedorozwój umysłowy, choroby serca, niedokrwistość, choroby nerek i wątroby, zaburzenia metaboliczne)
• pacjenci z upośledzeniem odporności na skutek długotrwałego leczenia glikokortykosteroidami lub infekcji wirusem HIV (AIDS)
• chorzy na nowotwory
• osoby otyłe

Bibliografia:

[1] Mrozińska M.: Przeziębienie-profilaktyka, leczenia. CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 11 (155) 2006.
[2] Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, Profilaktyka i Leczenie grypy
[3] Albrecht P., Radzikowski A.: Współczesne standardy rozpoznawania i leczenia zakażeń dróg oddechowych, Katedra Pediatrii Akademii Medycznej w Warszawie.
[4] Sapilak B. i wsp.: Ocena przydatności oznaczeń białka C-reaktywnego metodami półilościową i ilościową w diagnostyce infekcji górnych dróg oddechowych, Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 3: 431–433.
[5] Przybyłowski T.: Powikłania grypy, Medycyna po Dyplomie 2011(20); 11(188): 85-91.