Wrzody żołądka i dwunastnicy – jak rozpoznać i uniknąć powikłań?

Wrzody żołądka występują u około 10% osób i są uznawane za jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Jako główne przyczyny wrzodów często uznaje się nieprawidłowy sposób odżywiania się czy permanentny stres.  

Jednak najistotniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój choroby wrzodowej jest gram ujemna bakteria Helicobacter pylori. Według badań – wśród 2/3 osób zainfekowanych tą bakterią w ciągu roku od zakażenia rozwiną się wrzody dwunastnicy.

Czym są wrzody żołądka i dwunastnicy?

Wrzód przypomina kraterowate zagłębienie, które zwykle ma średnicę mniejszą niż 2 cm. Zmiany są umiejscowione w błonie śluzowej, która wyściela dwunastnicę, żołądek i dolny odcinek przełyku. Są to zatem zmiany, które znajdują się wewnątrz żołądka – więc potoczne stwierdzenie „wrzody na żołądku” jest niepoprawne.

Większość przypadków występowania wrzodów trawiennych, powstaje właśnie w dwunastnicy. Dwunastnica jest pierwszą częścią jelita cienkiego, która wychodzi bezpośrednio z żołądka.

Co sprzyja rozwojowi wrzodów żołądka?

Za czynniki predysponujące do rozwoju owrzodzeń śluzówki wymienia się:

• czynniki genetyczne
• palenie tytoniu
• stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych
• glikokortykosteroidy

Wrzody dwunastnicy i żołądka powoduje bakteria H. Pylori

Według stanu dzisiejszej wiedzy medycznej – choroba wrzodowa żołądka w 90% powstają na skutek infekcji spowodowanej bakterią Helicobacter pylori oraz przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Bakteria kolonizuje błonę śluzową żołądka. Odpowiedzią na proces zapalny jest zwiększenie wydzielania w żołądku kwasu solnego. Kiedy infekcja przechodzi w fazę przewlekłą dochodzi do zmian zwyrodnieniowych nabłonka oraz gruczołów obecnych w błonie śluzowej. Te procesy wtórnie prowadzą do zaniku błony śluzowej. W nacieku zapalnym związanym z infekcją obserwuje się obecność neutrofili i komórek tucznych.

Tak właśnie powstają wrzody żołądka

ZOBACZ TEŻ: bakteria Helicobacter pylori

Powikłania nieleczonych wrzodów – lepiej ich uniknąć

Najczęściej obecność wrzodów jest niegroźna. Jednak może się zdarzyć, że stają się one przyczyną poważnych powikłań zdrowotnych. W rzadkich przypadkach – mogą nawet zagrażać życiu.

Każda zmiana wrzodowa może powodować uszkodzenie naczyń krwionośnych, które mogą prowadzić do krwawienia lub rozległego krwotoku. Anemia, czyli niedokrwistość z niedoboru żelaza, często jest wynikiem tzw. podkrwawiania z małych naczyń krwionośnych uszkodzonych przez stan zapalny lub obecność wrzodu.

Poważnym powikłaniem nieleczonej choroby wrzodowej mogą stać się blizny po gojących się wrzodach. Bliznowacenie może stać się przyczyną niedrożności wejścia do dwunastnicy, co uniemożliwi przejście pokarmu z żołądka do dalszej części przewodu pokarmowego.

Najgroźniejszym powikłaniem jest perforacja ściany żołądka.

Perforacja jest to całkowity ubytek ściany żołądka (dziura przechodząca przez wszystkie warstwy ściany, tworząca otwarte ujście). Jest to zjawisko zagrażające życiu, ponieważ przez ubytek w ścianie na zewnątrz, do jamy otrzewnej wylewa się nadtrawiona zawartość żołądka. Bardzo często prowadzi to do ciężkiej infekcji.

Aby nie dopuścić do powstania powikłań, warto wiedzieć jakie są wczesne objawy wrzodów żołądka

Objawy powikłań

Jeżeli osoba cierpiąca na chorobę wrzodową zauważy objawy mogące być powikłaniem wrzodów, takie jak:

• wymioty krwawą lub „fusowatą” treścią
• smoliste stolce
• objawy wstrząsu (osłabienie, zimną i spoconą skórę, spadek ciśnienia tętniczego)
• silny ból brzucha, który jest deskowaty i mocno spięty

należy niezwłocznie udać się do lekarza lub wezwać pomoc medyczną!

Jak rozpoznać chorobę wrzodową?

W wykrywaniu obecności zakażenia stosuje się przede wszystkim testy nieinwazyjne (niewymagające wykonywania gastroskopii). Najczęściej są to testy serologiczne wykonywane z krwi wykrywające obecność przeciwciał klasy IgG przeciwko H. pylori. 

Szybki test na Helicobacter  – jak to działa?

Wykrycie przeciwciał w krwi jest dowodem, że organizm zetknął się z bakterią i istnieje duże ryzyko, że rozwiną się wrzody żołądka lub wrzody dwunastnicy. Badania tego typu wyróżniają się wysoką czułością oraz swoistością. Stanowią pierwszy etap diagnostyki u pacjentów, którzy nie przechodzili wcześniej leczenia przeciwko infekcji.

Testy na przeciwciała nie nadają się natomiast do potwierdzenia eradykacji (usunięcia) zakażenia, ponieważ przeciwciała w surowicy utrzymują się nawet do 6 miesięcy po przebyciu skutecznej terapii. W tym przypadku wykonuje się test na antygen w kale.