Objawy chorej wątroby – kiedy pojawia się żółtaczka i ból wątroby?

Najczęściej o chorobie wątroby dowiadujemy się nagle, bo zmiany w tym narządzie mogą przez bardzo długi czas rozwijać się podstępnie, nie powodując żadnych zauważalnych dolegliwości. Pierwsze objawy chorej wątroby to znaczne osłabienie, uczucie wzdęcia, wymioty i bóle brzucha. Często towarzyszy im świąd skóry i zmiana jej zabarwienia, czyli charakterystyczne objawy żółtaczki.

Ból wątroby może być mylony z innymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Jednak objawy choroby wątroby pojawiają się najczęściej dopiero, kiedy ten narząd jest już znacznie uszkodzony. Jakie objawy zapalenia wątroby i marskości powinny nas zaniepokoić? Co pomoże rozpoznać chorobę, zanim pojawią się objawy?

Objawy chorej wątroby zależą od stopnia jej uszkodzenia

Bardzo często zaburzenia funkcji wątroby rozwijają się bardzo długo. Na początku chora wątroba zwykle nie daje objawów, natomiast w ciągu wieloletniego przebiegu symptomy powoli zaczynają przybierać na sile i stają się coraz bardziej charakterystyczne.

W zależności od czasu trwania i stopnia zaawansowania uszkodzenia wątroby może wystąpić postać bezobjawowa lub objawowa.

1. Postać bezobjawowa

Zaburzenie pracy wątroby na wczesnym etapie rozwoju choroby najczęściej ma przebieg bezobjawowy. Chory przez długi czas może czuć się dobrze. Niestety, taka sytuacja powoduje, że choroba postępuje i nie jest odpowiednio leczona.

Aby uniknąć przewlekłych chorób wątroby warto wykonywać regularne badania laboratoryjne krwi, takie jak: AST, ALT

2. Postać objawowa – charakterystyczne objawy

Tak samo, jak w przypadku przebiegu bezobjawowego – również mało charakterystyczne objawy powodują, że ciężko rozpoznać problem z wątrobą. Objawy ogólne mogą być często przypisywane innym chorobom lub są bagatelizowane.

Nieswoiste symptomy, na które warto zwrócić uwagę:

• ogólne osłabienie i zmniejszenie wydolności fizycznej, uczucie przewlekłego zmęczenia
• problem z zasypianiem i bezsenność
• znaczny spadek apetytu
• wzdęcia
• dyskomfort po posiłkach
• nasilający się świąd skóry

3. Objawy chorej wątroby w zaawansowanej chorobie

Silne objawy zapalenia wątroby i marskości pojawiają się z uwagi na znaczne upośledzenie funkcji tego narządu. Dzieje się tak na skutek zaniku komórek wątroby (hepatocytów), które są odpowiedzialne za przeprowadzanie procesów związanych z metabolizmem, w tym produkcją białek koniecznych do prawidłowego procesu krzepnięcia czy metabolizmu hormonów.  Dodatkowo pojawiają się również zaburzenia krążeniowe w obrębie największego naczynia krwionośnego wątroby – czyli żyły wrotnej.

Jakie objawy pojawiają się, gdy wątroba jest uszkodzona?

• żółtaczka – zażółcenie skóry i śluzówek, czyli typowe objawy żółtaczki są jednymi z najbardziej charakterystycznych zmian w przypadku pojawienia się dysfunkcji wątroby
• skaza krwotoczne – krwotoki o bardzo dużym nasileniu, najczęściej związane z pęknięciem żylaków przełyku, żołądka lub odbytu
• anemia i zmniejszona liczba płytek krwi, powiększenie śledziony
• rozległe siniaki, które pojawiają się przy najmniejszym uderzeniu czy stłuczeniu
• obrzęki i skurcze mięśni zwłaszcza w obrębie podudzi
• wodobrzusze, czyli zwiększenie obwodu brzucha na skutek gromadzenia się płynów
• przepuklina pępkowa
• zmiany w układzie pokarmowym – biegunki, wymioty, mdłości
• zaburzenie psychiczne, spadek libido,
• jadłowstręt
• częstsze łapanie infekcji i obecność stanów podgorączkowych
• pajączki wątrobowe, czyli naczyniaki i rozszerzone naczynka pojawiające się na skórze
• białe przebarwienia na płytce paznokci
• zaburzenia hormonalne – u mężczyzn widoczne jako zanik jąder, utrata owłosienia pach, u kobiet dochodzi do zaburzeń cyklu miesiączkowego, niepłodności, hirsutyzmu

4. UWAGA! Objawy choroby wątroby wymagające pilnej pomocy medycznej!

Ból wątroby lub inne objawy pojawiające się w przebiegu choroby mogą być gwałtowne i niebezpieczne dla zdrowia chorego. Stanowi to bezpośrednie zagrożenie życia, dlatego szczególnie w przypadku tych 4 objawów zawsze, bezzwłocznie należy zgłosić się do lekarza lub szpitala.

• chory wymiotuje świeżą krwią lub krwawi z przewodu pokarmowego przez odbyt
• w wydychanym przez chorego powietrzu, czuć nieprzyjemny zapach (podobny do gnijącego mięsa) lub na skórze widoczne są objawy żółtaczki
• nagła zmiana stanu psychicznego – spowolnienie ruchów, nagła senność, otępienie i splątanie, drżenie dłoni, nieuzasadniony śmiech i nienaturalna wesołkowatość)
• wodobrzusze i ból wątroby, najczęściej odczuwany jako silny ból brzucha

Nawet 50% chorych z marskością ma objawy psychiczne związane z uszkodzeniem wątroby!

Encefalopatia wątrobowa to główne i niebezpieczne powikłanie u pacjentów z marskością wątroby – występuje aż u 30 do 50% chorych osób.

Wątroba pełni w organizmie funkcję detoksykacyjną. Gdy hepatocytów jest zbyt mało lub utrudniony jest przepływ krwi przez wątrobę, w krwi wzrasta stężenie toksyn i zbędnych metabolitów. Neurotoksyczne działanie, czyli uszkadzające ośrodkowy układ nerwowy ma np. amoniak, który zdrowa wątroba metabolizuje – natomiast uszkodzona, nie jest w stanie usunąć.

Niepokojące powinny być zmiany takie jak:

• zmiany osobowości
• chwiejność nastroju
• lęk i niepokój
• problemy z wykonywaniem prostych działań matematycznych

Z powodu ostrych i przewlekłych chorób wątroby, raka oraz marskości wątroby cierpią miliony ludzi na świecie. Znajomość objawów, które towarzyszą chorobie wątroby oraz wykonywanie badań diagnostycznych krwi ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu powikłaniom i zbyt późno rozpoczętemu leczeniu.

Bibliografia:

[1] Hartleb M. i wsp.: Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą dróg żółciowych dla lekarzy POZ, Lekarz POZ 4/2017.
[2] Szymańska M. i wsp.: Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011, Tom 17, Nr 3, 148-154.
[3] Panasiuk A.: Encefalopatia wątrobowa, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 2, 64–75.
[4] Grata-Borkowska U. i wsp.: Zaburzenia psychiczne i neurologiczne u pacjentów z encefalopatią wątrobową, Psychiatry 2016; 13, 4: 203–209.