Diagnostyka chorób wątroby – jakie badania wykonać?

Jako największy gruczoł układu pokarmowego wątroba pełni liczne funkcje metaboliczne. W jej obrębie dokonuje się wiele procesów detoksykacyjnych i magazynujących substancje zapasowe. Stanowi rezerwuar substancji pełniących różne funkcje w organizmie.

Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów w ciele człowieka.

W wątrobie ulegają magazynowaniu m.in. kwasy tłuszczowe, fosfolipidy, cholesterol, witaminy A, D, B12 oraz żelazo. Narząd ten pełni również funkcję immunologiczną, odgrywa rolę w termoregulacji  oraz modyfikacji endogennych hormonów. Komórki budujące wątrobę – hepatocyty, są miejscem miejscem licznych przemian metabolicznych białek, tłuszczów, węglowodanów oraz bilirubiny. Reasumując, wątroba jest szczególnym narządem, o który trzeba dbać w codziennej profilaktyce zdrowotnej, wykonując również cykliczne badania laboratoryjne jako badania kontrolne!

Kiedy wątroba daje sygnały ostrzegawcze?

Wśród czynników powodujących zaburzenia oraz zmniejszenie wydolności wątroby i pęcherzyka żółciowego, są:

• niewłaściwe odżywianie (stłuszczenia wątroby)
• choroby metaboliczne i zaburzenia sercowo-naczyniowe
• nadużywanie alkoholu lub stosowanie niektórych leków
• zatrucia pokarmowe (zioła, toksyny)
• infekcje (wirusy hepatotropowe)
• niedrożność dróg żółciowych
• nowotwór

Badania laboratoryjne krwi – dla kogo?

Badania są dedykowane jako element rozpoznawania chorób wątroby i powinny być wykonane:

• jako rutynowe badania stanu zdrowia u osób w każdym wieku, zalecanymi (przynajmniej u dorosłych) w odstępach rocznych
• u osób należących do grupy zwiększonego ryzyka chorób wątroby- cierpiących na otyłość, cukrzycę i hiperlipidemię
• w odpowiedzi na zachowania ryzykowne – osoby utrzymujące liczne kontakty homoseksualne, często podróżujące do krajów rozwijających się,
• u osób nadużywających alkohol oraz pacjentów przewlekle leczonych farmakologicznie preparatami potencjalnie uszkadzającymi wątrobę
• u pacjentów po transfuzji krwi bądź preparatów krwiopochodnych
• na podstawie klinicznych objawów choroby mogącej mieć podłoże w dysfunkcji wątroby

Badania wykorzystywane w diagnostyce profilu wątrobowego  obejmują parametry ułatwiające wstępne różnicowanie żółtaczek i ocenę głębokości uszkodzenia hepatocytów oraz monitorowanie leczenia bądź progresji chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego.

Diagnostyka chorób wątroby – jakie badania:

BADANIA PODSTAWOWE:

Badania o zasadniczym znaczeniu w schorzeniach wątroby tzw. próby wątrobowe

• Aminotransferaza alaninowa (ALT)
• Aminotransferaza asparaginowa (AST)
• Gamma glutamylotransferaza (GGTP)
• Fosfataza alkaliczna (ALP)
• Bilirubina całkowita (BIL TOTAL)

DIAGNOSTYKA ROZSZERZONA:

Parametry biochemiczne – enzymy, metabolity, białka:

• Dehydrogenaza mleczanowa (LDH)
• Cholinoesteraza
• Dehydrogenaza glutaminianowa (GLDH)

Czynniki infekcyjne:

• HBs antygen – met. Ilościowa
• HBs przeciwciała – met. Ilościowa
• HCV przeciwciała – met. Ilościowa
• CMV (Cytomegalovirus) IgG
• CMV (Cytomegalovirus) IgM

Markery nowotworowe:

• CEA
• AFP

Czynniki immunologiczne (autoprzeciwciała):

• Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA 1)
• Przeciwciała przeciwmitochondrialne (AMA)
• Przeciwciała przeciwko mięśniom gładkim (ASMA)
• Przeciwciała przeciw mikrosomom nerki i wątroby (LKM)

BADANIA DODATKOWE:

• Proteinogram
• Morfologia krwi
• PT (INR)
• Odczyn Biernackiego (OB)

Badania diagnozujące stan wątroby warto wykonywać regularnie – raz w roku, jako element profilaktyki zdrowia.

Innym przypadkiem, kiedy należy sprawdzić stan wątroby jest pojawienie się objawów sugerujących jej uszkodzenie np. żółtaczki. Wszystkie objawy chorej wątroby znajdziesz tutaj

Bibliografia:

[1] Komorowski M., Cielecka-Kuszyk J., Madaliński K.: Diagnostyka chorób autoimmunizacyjnych wątroby i dróg żółciowych, Journal of Laboratory Diagnostics, 2012, Volume 48,  Number 2, 199-203.
[2] Czaja A.:Autoantibodies as prognostic markers in autoimmune liver disease. Dig Dis Sci 2010; 55:2144–2161.
[3] Dembińska-Kieć A., Naskalski J. (red.): Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2002.
[4] Jankowska I., Liberek A., Pawłowska J.: Żółtaczka niemowląt i starszych dzieci-algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Medical Science Review – Hepatologia 2012; 12: 5-16.